અર્ધ સત્યની વેદી પર વધુ એક નામ : મોરારીબાપુ

અધૂકડું સત્ય અનેક મહાનુભાવોના જીવનમાં ઝંઝાવાતો સર્જતાં રહે છે આ સમાજ અર્ધસત્યને ઓળખવામાં ખતાં ખાઈ જાય છે. અને માટે જ સોક્રેટિસને ટોળાશાહી દુનિયાએ ઝેર આપેલું અને હિંદુત્વના ઝેરે ગાંધીને ગોળીથી વીંધેલા.તો મોરારીબાપુ માટે કોઈ કમેન્ટ કરે તો એતરાજ નથી પણ વાત એ છે કે તેને સમજ્યા વગરનો અન્યાય આતમરામી અપરાધ છે.

ઉત્તર ભારતમાં મોટાભાગના લોકો મોરારિબાપુને એક કથા વાચક અથવા વર્ણનકાર તરીકે ઓળખે છે. કેટલીકવાર ખોટી વિચારસરણી અથવા આયોજિત તેજોદ્વેષથી બાપુના આખા વ્યક્તિત્વને જાણ્યા વિના કોઈ પીંજર માં જાતે કેદ થઇ જવું મુર્ખામી ગણાય છે. તેથી બાપુના જીવનના ઘણાં પાસાં જાણવું પણ ખૂબ જરૂરી છે. દેશ-દુનિયા તેની કથા અને શબ્દો ઉપર ચાતક આફરીન છે. તેથી તેમની કથાઓમાં શ્રોતાઓનો જમાવડો મેળાવડો બની જાય. લોકો પોતે પ્રસિદ્ધિ ભૂતિયા તો હોય પરંતુ અન્યની પ્રગતી કે સફળતાથી એકાંતી ઓશિયાળાં હોય છે.

દ્વેષીલા દુર્ગધીઓની આજે સોશિયલ મીડિયાના કારણે તેમની સંખ્યામાં વધારો થઈ રહ્યો છે. કેટલાક લોકો તેમની ખોટી ઓળખ યુટ્યુબ, ઇન્સ્ટાગ્રામ પર પોસ્ટ કરે છે. કેટલીક સમાન પોસ્ટ્સ પોસ્ટ કરે છે. જેથી તેમને વધુમાં વધુ વ્યુ જોવા મળે.આવી ચેષ્ટા માનવતા,માનવ મૂલ્યો અને અધર્મી કહેવા સમાન છે. પુ.મોરારીબાપુ જીવનના સાત મોટા પાસાઓને ઉજાગર કરીને પ્રકાશિત કરીને સર્જનાત્મક જવાબદારી તરીકે રજૂ કરી રહ્યાં છીએ. વૈશ્વિક જગતને તેમણે ધર્મથી જીવન આપનારાં યોગી તરીકે ઓળખવા પડશે. જો આપણે ખોટી વિચારસરણી કરીએ અથવા તેને પ્રોત્સાહન આપીએ છીએ, તો આપણે ભૂલ કરી રહ્યા છીએ કે આપણે કાંઈ પણ સારું કરવા માટે સમર્થ નથી, પણ અસત્યની તરફેણ કરીને સારાંને દફનાવવાનું શાશ્વત પાપ લઈએ છીએ.

બાપુના જીવનનું પહેલું પાસું એ સાદગી છે. તેમણે ક્યારેય ભૌતિકતા પર ભાર મૂક્યો નથી. દિનચર્યા સાદાઈને જ સાથે રાખે છે. ગાંધીજીવનના આદર્શને ધ્યાનમાં રાખીને તેઓ ખાદી પહેરે છે. તેઓ ગાંધીને તેને ઓળખવા લાગ્યા છે ત્યારથી તેના મહાવ્રતોને સાથે રાખે. આજે તે કથાત્મક પ્રવચનના સંદર્ભમાં વિશ્વભરમાં જાણીતા છે. આજે પણ તે ગુજરાતના મહુવા નજીક આવેલા તેમના વતન ગામ તલગાજરડામાં રહે છે. દરરોજ તેમને મળવું શક્ય છે. દરરોજ સવાર-સાંજ લોકો તેમના ચિત્રકૂટ આશ્રમમાં મળે છે. કોઈ આશ્રમમાં કોઈની પાસેથી પૈસા ન સ્વીકારે તેવું બને..!!?

બાપુના ચરણમાં કે અન્ય જગ્યાએ પાવલી પણ નાખવાની પાબંદી છે.બોલો, આવો ક્યાંય આશ્રમ હોય તો જણાવશો.ફંડનો સાદર અસ્વિકાર કરવામાં આવે છે.બધાની સમાન વ્યવસ્થા કરવામાં આવી છે, તે પણ કહો કે તેમની પાસે કોઈ ખાનગી સચિવ નથી.ન તો તેમનો કોઈ અલગ સંપ્રદાય કે પંથ છે.કોઈ શિષ્ય નહી.તેઓ સનાતાની સંપ્રદાયના છે, ઘણી વાર તેઓએ કહ્યું છે આ પરંપરાની એકતા કરવામા તેમણે મોટી મદદ કરી છે. અને એ જાણવું પણ મહત્વનું છે કે બાપુએ મંદિરો વધારવાને બદલે માનવતાને તેમની સેવા સમર્પિત કરી છે.

આરોગ્ય મંદિર,શિક્ષણ સંસ્થા પર ભાર મૂક્યો, કરોડોનું અનુદાન મેળવ્યું. તે પછી પણ, તેઓ પોતાને સૌથીઅલિપ્ત થઈ જાય છે. સનાતની માનવ ધર્મ આપણને એવા લક્ષ્ય તરફ લઈ જાય છે કે મનુષ્ય ટોચ પર છે, તેમાં ભગવાનનો વાસ છે. ધર્મ ગમે તે હોય, પછી તે ઇસ્લામ હોય કે ખ્રિસ્તી, કોઈપણ ધર્મ, સંપ્રદાયનો સંપ્રદાયો તેમના આત્માને એજ સવૅસ્વ છે.ગાંધીજીનુ એક વ્રત એ અપરિગ્રહ છે, બાપુ તેમની સાથે કંઈ રાખતા નથી, અથવા કોઈની પાસેથી કથાત્મક પ્રવચનોનો કોઈ લાભ લેવાનું યોગ્ય માનતા નથી. આજે દુનિયામાં કોઈ સંત એવા નથી પણ હોઈ શકે કે જેઓ એક રુપિયો પણ પોતાના ચરણે રાખવાની ના પાડતા હોય કે બીજી કોઈ રીતે !!! મોરારીબાપુ તે કરી રહ્યા છે !!

તેમના વતનના ગામમાં તેમનો આશ્રમ પણ બહુ મોટો નથી. કોઈ વસ્તુ કે જ દ્રવ્ય ભેગું કરવું એ તેનો સ્વભાવ નથી. આજે પણ, જે લોકો નાની-મોટી વિનંતીઓ માટે તેના આશ્રમમાં આવે છે અને તેમની સાથે પ્રેમ વ્યક્ત કરે પ્રસાદ અપાય છે. એટલું જ નહીં, દેશ અને દુનિયાની દરેક મુશ્કેલીમાં બાપુએ હાથ લંબાવીને પહેલ કરી છે. તે દરેક જણ જાણે છે. બીજી વાત અને ચોથું પાસું એ છે કે કોઈ પણ વ્યક્તિ તેમની સાથે નાનો કે મોટો નથી, દરેકને તેમના તરફથી સમાન પ્રેમ મળે છે. તેમના જીવનમાં આવી ઘણી બધી ઘટનાઓ પણ છે જેનો બાપુએ પોતાનો અંગત સ્વભાવ દર્શાવતી વખતે પીડિત લોકો પ્રત્યે કરુણાં દર્શાવી છે.

કિન્નર,ગણિકા,ભટકતી કે પછાત જાતિની મહિલાઓ હોય તો તે સમગ્ર ભારતના વંચિત લોકોના વેદનાને જાણીને તેમને સમાજની મુખ્ય ધારામાં સારું સ્થાન પ્રાપ્ત કરવાં માટે અથવા આદર પ્રાપ્ત કરવા માટે આપે ઘણાં પ્રયત્નો કરેલ છે. બાપુની ભૂમિકા નાની નથી. જેઓ ગુજરાતના છે તેઓ જાણે છે કે અસ્મિતા મહોત્સવ અને સંસ્કૃત ઉત્સવના કાર્યક્રમો દ્વારા તેમના તરફથી ગુજરાતી સાહિત્ય અને સંસ્કૃત સાહિત્યની ખૂબ સેવા કરવામાં આવી છે. આટલું જ નહીં, આપણા કલા જગતના ઘણાં લોકોની સદ્ભાવના, હનુમંત અને અન્ય એવોર્ડ પણ આપવામાં આવે છે. સરકારે કાં તો સાહિત્યિક સંસ્થાઓ માટે જે કામ કરવું જોઈએ, તે બાપુએ ઘણાં વર્ષોથી કોઈ વ્યક્તિગત હેતુ વિના કર્યું છે.

તેમના જીવનનુ અંતિમ બિંદુ રામ અને રોટી છે. તેમણે આજે 800 થી વધુ કથાઓ પૂર્ણ કરી છે. જ્યાં પણ તે વર્ણવે છે કે તે ભારત હોય કે યુરોપ, અમેરિકા, આફ્રિકા, તે રામરોટી તો ખરી જ. ખવડાવીને રાજી થતી વિભુતી છે. કાઠિયાવાડમાં એક કહેવત છે રોટલો ત્યાં પ્રભુ ઢુંકડો..હમેશ સદાવ્રત પણ બાપુના આશ્રમમાં ચાલે છે. તેમના દરબારથી કોઈ ભૂખ્યા પાછી પાછું જતું નથી. રામકથા એ તેમનું જીવન છે અને વ્યાસ ગાદી પર હોય ત્યાં સુધી બેઠાં પછી, પછી ભલે તે ત્રણ કલાક કે ચાર કલાક હોય, પણ તે ઉભા થતાં નથી.પાણી પીતા નથી. તેની પાસે તેમના નિયમો છે જે રામ વિધિ તરીકે ઓળખાય છે. રામકથા તેમના પ્રવચનોનો મુખ્ય વિષય રહ્યો છે, તેમ છતાં તમે અન્ય ગ્રંથોની પણ ચર્ચા અને સંવાદ કરતા રહો છો.

મોરારિબાપુ નિમ્બાર્કી પરંપરામાંથી છે. તે પરંપરા કૃષ્ણને અગ્રણી રૂપમાં રજૂ કરે છે. આપણી પાસે હિન્દુત્વ છે પરંતુ તે હિન્દુત્વ છે જે ઇચ્છે છે કે આપણે બધા ધર્મોને સમાન જોવા જોઈએ. તેઓ પ્રત્યેક માનવીમાં ભગવાનને જોતા રહે છે. રૂઢીચુસ્ત પરંપરાથી ઉપર વધીને, અમે આ વિચારધારામાં ઘણા આગળ છીએ જે અન્ય ધર્મોમાં ઓછા દેખાય છે.આપણાં શાસ્ત્રોમાં આ વિશે ઘણી ચર્ચા છે અને તેઓ પણ વાતચીત કરે છે કે આપણે આપણાં ધર્મ, ધર્મને મહત્ત્વ આપીને અન્ય ધર્મોની નિંદા કેમ કરવી જોઈએ? આ અમારું કાર્ય નથી, હિન્દુ ધર્મ તે નથી જે બીજાનો ઉપહાસ કરે છે, બીજાને વેદના આપે છે, બીજાને જીવવું, પ્રતિકાર કરવો, હિંસા ફેલાવવાનું મુશ્કેલ બનાવે છે, તે આપણાં ધર્મમાં નથી.

હિન્દુત્વનૂ અર્થઘટન બદલનારા અને કટ્ટરતાને પ્રોત્સાહન આપનારાં લોકોની સંખ્યા દિવસેને દિવસે વધી રહી છે. તે આપણા રાષ્ટ્ર માટે મોટો ખતરો ઉભો કરી શકે છે. અમેરિકા કે અન્ય દેશો પાસેથી કેમ નથી શીખી શકતા કે જો કોઈ કાળા માણસને પોલીસ મારે છે, તો અમેરિકાની તમામ પોલીસ આ ભૂલ બદલ માફી માંગીને હથિયાર નીચે મૂકે છે. હવે આપણે સમજવું પડશે કે આપણાં દેશમાં બીજા ધર્મોના ઘણાં લોકો છે, જેની વિસંગતતા અઆપણને ક્યાં દોરી જશે?

બાપુ તેમના બોલવાથી કોઈ વિવાદ ઊભો કરવા માંગતા નથી. જો તે થઈ જાય, તો તે માફી માંગે છે. આજે પણ તે કોઈના પણ નાના-મોટા હૃદયને નુકસાન પહોંચાડવા માંગતા નથી. તેથી, જ્યારે પણ આ પ્રકારનો વિષય આવે છે, ત્યારે પૂજ્યશ્રીએ ભગવાનને આગળ લઇને પોતાનો પક્ષ આગળ મૂક્યો છે. ઘણાં કિસ્સાઓમાં તે કહેતાં રહે છે કે હું એક માનવ જ છું હું એક નાનો સાધુ છું, મનુષ્ય માટે કોઈ આદર રાખવાનો કોઈ હેતુ નથી કોઈ પણ મોટી પોસ્ટ પર પોતાને મુકતાં નથી.તેઓ દરેકને પ્રેમ અને કરુણાં વહેંચે છે, તે છે મોરારીબાપુ. તેમ છતાં, કહેવું જોઈએ કે આ સમાજ અથવા વિશ્વ દૃષ્ટિકોણ સત્યના માર્ગ પર ચાલતા લોકોને ખૂબ મુશ્કેલી આપે છે.બાપુની આંખો ભીની થઈ ગઈ છે. તેમની કરુણાં વધી રહી છે.

ત્યાં મોડું થવું સંભવ છે, પરંતુ અંધકારની પાછળ પ્રકાશની અપેક્ષા છે. સૌનું મંગલ થાય.

– તખુભાઇ સાંડસુર (વેળાવદર)